Alıntı lüks araçların motor şasi numaralarının perte çıkmış araçların motor şasi numarasıyla değiştirilmesi suretiyle yapılan dolandırıcılığa “change” deniyor. İnternetten veya oto pazarlarından “Change” aracı bilmeden satın alanlar, araçlarının change olduğunu bilmeden trafikte kullanmaktadırlar. Motor şasi numarası; aracın üretildiği ülke, üretici, üretildiği fabrika, araç tipi, motor tipi, kasa tipi, üretim yılı ve fabrikadan çıkan kaçıncı araç olduğu bilgisini içerir. Change olduğunu bilmeden yüklüce para ödeyerek satın aldığı ve adına trafik tescilini yaptırdığı aracın, bir gün, change olduğu gerekçesiyle trafik görevlilerince el konulmaktadır.
Araç sahibi, aracı satın aldığı kişiye karşı mı hukuki yollara başvurmalı ya da change aracı gerekli özeni göstermeden eski ve yeni malik adına sorunsuz tescil eden Devlete karşı mı hukuki yollara başvurmalıdır. Ki bazı olaylarda, elindeki araca el konulan kişi 3. hatta 4 malik olabilmektedir. Bu durumda, zararın tazmini kaçıncı malikten istenecektir?
Hizmet kusuru, kamu hizmetinin organizasyonu ve işleyişinden kaynaklanır. Kamu hizmeti eksik veya kötü yürütülmekteyse veya bu faaliyet hizmet gerekleriyle bağdaştırılamayacak nitelikteyse, idarenin hizmeti kusurlu yürüttüğünün kabulü zorunludur. Ancak idarenin işlem ve eylemleri dolayısıyla hizmet kusuru işlediğini söyleyebilmek için saptanan hukuki sakatlığın bir dereceye kadar ağır ve önemli olması gerekmektedir.
Evvelce, olayda Devletin kusurunu görmezden gelen yargı, son kararları ile Anayasa’nın 125. maddesi hükmünden hareketle, İdarenin her türlü eylem ve işlemlerine karşı yargı yolunun açık olduğu ve idarenin, kendi eylem ve işlemlerinden doğan zararı ödemekle yükümlü olduğu, buna göre idarece hizmetin işleyiş ve yerine getirilmesi sırasında gerekli önlemlerin alınmaması, hizmetin iyi işlememesi gibi nedenlerle kişilere verilen zararlar idare tarafından tanzim edilmek durumunda olduğu gerekçesiyle, bu tür olaylar nedeniyle kişilerin zararının Devlet tarafından karşılanması gerektiğine karar vermektedir.
Danıştay 15. Dairesi’nin verdiği emsal karara konu olan olay ise Şanlıurfa’da yaşandı. Ramazan O. isimli vatandaş 2009 tarihinde Mersin oto pazarından noter aracılığıyla 15 bin 300 liraya bir araba satın aldı. Araba, Şanlıurfa Emniyet Müdürlüğü Trafik Tescil Şube Müdürlüğü’nde tescil edildi. Ramazan O., daha sonra arabasına LPG taktırdı. Aracını kullanmaya devam ederken, yaklaşık 2 yıl sonra Asayiş Şube Müdürlüğü’nden arandı. İstanbul’da yürütülmekte olan bir soruşturma nedeniyle aracın kriminal incelemeye alınacağı belirtildi. Ramazan O. bunun üzerine arabasını Diyarbakır’a götürdü. Yapılan kriminal incelemede aracın çalıntı yolla ele geçirildiği, aracı satın aldığı kişinin aracın gerçek sahibi olmadığı, aracın satışta kullanılan tüm belgelerinin sahte olduğu ortaya çıktı. Ramazan O.'nun 15 bin 300 liraya satın aldığı araca el konuldu. Ramazan O. da uğradığı zararın karşılanması talebiyle Şanlıurfa İdare Mahkemesi’ne dava açtı. İçişleri Bakanlığı aleyhine açılan tazminat davasında mahkeme, araç tescil işlemlerinin beyana dayalı gerçekleştirildiğini, idarenin tescil işlemi esnasında beyan edilen veriler haricinde kayıt ve kontrol yükümlülüğünün bulunmadığını belirterek davayı reddetti. Danıştay 15. Dairesi, yerel mahkemenin verdiği kararı bozdu. Anayasa’nın 125. maddesine atıfta bulunan Danıştay, gerekçeli kararında şu görüşleri dile getirdi: “Anayasa’nın 125. maddesine; İdarenin her türlü eylem ve işlemlerine karşı yargı yolunun açık olduğu ve idarenin, kendi eylem ve işlemlerinden doğan zararı ödemekle yükümlü olduğu düzenlenmiştir. Buna göre idarece hizmetin işleyiş ve yerine getirilmesi sırasında gerekli önlemlerin alınmaması, hizmetin iyi işlememesi gibi nedenlerle kişilere verilen zararlar idare tarafından tanzim edilmek durumundadır.” Danıştay 15. Dairesi’nin verdiği tarihi kararın gerekçesinde İdare’nin verdiği hizmetin yanlış işlemesi nedeniyle vatandaşın zarara uğraması halinde, vatandaşın uğradığı zararın idare tarafından karşılanması gerektiği belirtildi. Verilen bu emsal kararla birlikte change araç yüzünde maddi ve manevi zarar uğrayan hak sahipleri, zararlarının karşılığını talep edebileceklerdir.
Bu tür hukuki süreçlerde tarafların haklarını en doğru şekilde korumak avukatlar sayesinde olur. Danışmak veya hukuki yardım almak için aşağıdaki bilgilerimden bana ulaşabilirsiniz. Bir daha ki yazımda görüşmek üzere.
Hukukla kalın:)
Twitter adresi: https://www.twitter.com/evin_korkmaz/
Büro adresi: Kültür mah. Yaşar Kemal Cad. No:29/B Kat:1 Kurtalan/Siirt
Kurtalan Ziraat Bankası karşısı
E-posta: [email protected]
EMSAL KARARLAR:
1-DANIŞTAY 15. DAİRE E. 2014/744 K. 2018/197 T. 18.1.2018
2-DANIŞTAY 15. DAİRE E. 2013/10840 K. 2015/2723 T. 7.5.2015
3-Yargıtay 3.Hukuk Dairesi E.2015/20047 K.2017/6091 T.26.4.2017
