Aile konutu kavramından anlaşılması gereken, eşlerin aile olarak birlikte yaşadığı konuttur. Evlilik birliği devam ederken eşlerden malik olmayanın bilgisi dışında ve haberi olmaksızın evin ipotek edilmesi veya satılması halinde mağduriyetlerin yaşanma ihtimali bulunduğundan, en azından böylesi önemli sonuçlar doğuracak işlemlerde diğer eşin rızasının tamamlayıcı unsur olmasını sağlamak amaçlanmıştır. Kural olarak bir taşınmaza sahip bulunan eşlerden birisi diğerinin iznini ve rızasını almaksızın mülkiyetindeki taşınmazı dilediği gibi tasarruf ederek, başkasına satabilir, bağışlayabilir, kendisi ya da başka birisi için ipotek ile borçlandırabilir. Ancak Aile konutu ile ilgili özel hükümler uyarınca Aile Konutu şerhi verilmesi halinde taşınmaz maliki olan eş, taşınmazı ile ilgili olarak dilediği gibi tasarruf etme hakkı sınırlanmakta diğer eşin rızasına veya iznine ihtiyaç duymaktadır.
Aile konutu şerhinin konulması aşağıdaki koşulların gerçekleşmesine bağlıdır;
– Eşlerden birinin mülkiyetinde olan bir konut bulunmalıdır,
– Eşlerden biri istemde bulunmalıdır,
– Evlilik birliği sonlanmamış olmalıdır
Aile Konutu Şerhi verilmekle, malik olan eş diğer eşin rızası olmaksızın:
1-Kira sözleşmesini feshedemez,
2-Aile konutunu devredemez,
3-Aile konutu üzerindeki hakları sınırlayamaz.
4-Ayrıca rızası bulunmayan eş, hakimin müdahalesini de talep edebilecektir.
Eğer şerhe rağmen bir kimseye mülkiyet devredilmiş ise bu devir geçersizdir. Bu durumda taşınmazı satın alan kişiye karşı Tapu iptali davası açılması gerekir. Burada dikkat edilmesi gereken nokta; mülkiyeti edinen üçüncü kişilerin iyiniyetli olması yani ayni hak edindiği taşınmazın aile konutu olduğunu bilmeden ve halin şartlarından da bilinmesinin üçüncü bir kimseden beklenemeyecek olduğu durumdur. Tapu siciline güvenerek iyiniyetli olarak ayni hak elde eden kimsenin iyi niyetinin korunacağını belirtmektedir.
Oturulan evin aile konutu olduğuna dair bir çekişme ortaya çıkmışsa şerh verilmesi istemi ancak usulüne uygun açılmış bir dava ya da karşılık davada gerçekleştirilebilir.
Tapuda başvuru
Tapu Sicili Tüzüğünün “Tasarruf hakkını yasaklayan şerhler için aranacak belgeler” başlıklı madde 49 hükmü doğrultusunda yerleşim yeri belgesi, nüfus kayıt örneği ve başvurucunun şerh talebi yeterlidir. Tescil, tapu sicilinin şerhler hanesine tarihi de belirtilmek suretiyle kaydolunur. Uygulamada Şerh için yapılacak başvuru sırasında aşağıdaki evrakların da yanlarında götürülmüş olması gerekiyor.
1-Konutun aile konutu olduğunu kanıtlayan muhtarlıktan alınmış belge.
2-Nüfus müdürlüğünden alınmış vukuatlı aile nüfus kayıt örneği (yerleşim yeri adresini gösterir) veya evlilik cüzdanı.
- Fiilen oturulmayan bir konut için aile konutu şerhi verilmesi mümkün değildir.
- Eğer aile konutu, tarafların mülkiyetinde olmayıp kiralanmak sureti ile sağlanmışsa sözleşmenin tarafı olmayan eş, kiralayana yapacağı bildirimle sözleşmenin tarafı haline gelir ve müteselsilen sorumlu olur.
- Şerh, malik olmayan eş tarafından yapılmış ise yine bu eşin talebi veya muvafakatiyle, birlikte talep edildiyse birlikte taleple veya lehine şerh verilenin talebiyle, ölüm halinde sağ kalan eşin talebi ile, kesinleşen boşanma ilamının veya evliliğin iptali ilamının ibrazı ile birlikte malik olan eşin talebi ile, başkaca bir taşınmazın aile konutu olarak şerh edildiğini ispatlayan malik eşin talebi ile silinebilecektir. Ayrıca mahkeme veya icra müdürlüğü de şartlar oluşmuşsa şerhin silinmesini isteyebilir.
- Aile konutu, daha Aile Konutu Şerhi konulmadan gerçek satışla malik olmayan eşin rızası alınmadan devredilmiş olabileceği gibi gerçek olmayan satışla muvazaalı şeklide de elden çıkarılmış olabilir. Malik olmayan eşin muvazaa sebebiyle tapu iptali ve tesciline ilişkin davayı açmakta hukuki yararı mevcuttur. Eşlerin boşanmalarına karar verilmiş olması bile muvazaa sebebine yönelik olarak açılan tapu iptali ve tescil davasının incelenmesine engel oluşturmaz.
Bu tür davalarda avukat tutulması, davanın başarısı açısından önemlidir. Delillerin toplanmasından dilekçenin yazılmasına ve ilgili mahkemeye sunulmasına kadar ki hukuki süreçlerde tarafların haklarını en doğru şekilde korumak avukatlar sayesinde olur. Danışmak veya hukuki yardım almak için aşağıdaki bilgilerimden bana ulaşabilirsiniz. Bir daha ki yazımda görüşmek üzere.
Hukukla kalın:)
Twitter adresi: https://www.twitter.com/evin_korkmaz/
Büro adresi: Kültür mah. Yaşar Kemal Cad. No:29/B Kat:1 Kurtalan/Siirt
Kurtalan Ziraat Bankası karşısı
E-posta: [email protected]
