Merhaba sevgili okurlar,
Artı Siirt gazetesinin, bana ayrılan bu haftaki köşe yazısında Uyuşturucu Madde Kullanma Ve Bulundurma Suçunu ele alacağım. Hukuki anlamda bilinçlenmek, özgürlük sınırlarımızı tanımak, hak ve alacaklarımızdan haberdar olmak adına sizlere yardımcı olmaya çalışacağım.
UYUŞTURUCU (UYARICI) MADDE KULLANMA VE BULUNDURMA SUÇU
Kullanmak için uyuşturucu veya uyarıcı madde satın almak, kabul etmek veya bulundurmak suçu, TCK’nin en çok ihlâl edilen hükümlerinden birisidir. Bu suç, 5237 sayılı Türk Ceza Kanunun ‘’Kamunun Sağlığına Karşı Suçlar’’ başlığı altında düzenlenmiştir. Uyuşturucu madde kullanmak için satın alma ve bulundurma suçunda korunan hukuksal yararın ‘’genel sağlık’’ olduğunu söyleyebiliriz.
Bu suç; diğer uyuşturucu veya uyarıcı madde suçlarından farklı olarak, düzenlendiği yer itibarıyla genel sağlığı korumaya yönelik olmasının yanında bireyin sağlığını da doğrudan koruma altına almayı hedeflemektedir. Nitekim Anayasanın 58/2 maddesi söz konusu bu olgunun suç sayılmasında temel faktördür. Anayasa’nın 58.maddesi; ‘’Devlet, gençleri alkol düşkünlüğünden, uyuşturucu maddelerden, suçluluk, kumar ve benzeri kötü alışkanlıklardan ve cehaletten korumak için gerekli tedbirleri alır.’’ denilerek burada devlete de yüklenmiş bir sorumluluk olduğunu görmekteyiz.
Ceza hukukunun en tartışmalı konularından birisi de uyuşturucu madde kullanmanın ceza gerektirip, gerektirmeyeceği hususudur. Nitekim bu husus öğretide ve meslek büyükleri arasında da tartışıla gelmiş bir konudur. Uyuşturucu madde kullanan kişiyi cezalandırmak değil, onu tedavi etmek ve topluma kazandırmak görüşü öğretide daha kabul görmüştür. Her iki görüşünde haklılık payı olmakla birlikte; okul, hastane, yurt, ibadethane gibi noktalarda söz konusu uyarıcı maddelerin kullanılması veya bulundurulması halinde fail kişinin, cezalandırmasının toplum yararına olacağı kanısındayım.
Uyuşturucu (Uyarıcı) Madde Kullanma Ve Bulundurma Suçunun Cezası?
Kullanmak için uyuşturucu veya uyarıcı madde satın alan, kabul eden veya bulunduran ya da uyuşturucu veya uyarıcı madde kullanan kişi, iki yıldan beş yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılmaktadır. Ancak uygulamada söz konusu bu suçta cezai yaptırım yoluna gidilmeden kişinin tedavi edilmesi ve topluma tekrardan kazandırılması hedeflenmektedir. C. Savcılarının sıklıkla başvurduğu başkaca bir yaptırım türü olan, dava açılmasının 5 yıl süreyle ertelenmesi ve denetimli serbestlik tedbiri uygulamada en çok görülen yaptırım türüdür. Ancak söz konusu bu suçun, uyuşturucu imal ve ticareti suçu ile birlikte işlenmesi halinde fail hakkında kamu davası açılacaktır.
Yargıtay’a göre; uyuşturucu veya uyarıcı madde kullanma suçunda en önemli kıstas yakalanan uyuşturucunun miktarıdır. Kişisel ihtiyacı aşacak ölçüde uyuşturucu madde bulundurulması halinde, uyuşturucu madde ticareti suçu ile karşı karşıya kalınmaktadır. Böylesi bir durumun varlığı halinde daha ağır cezai yaptırımlar ön görülmüştür. Bununla birlikte uyuşturucu veya uyarıcı maddeyi başkasına satma/devir veyahut tedarik etmeye yönelik olarak herhangi bir eylem içerisinde olunup olunmadığı, uyuşturucu veya uyarıcı maddenin bulundurulduğu yer ve bulunduruluş şekli, uyuşturucu veya uyarıcı maddenin çeşitliliği önem arz etmektedir.
Adli Tıp Komisyonlarınca verilen kararlarda, esrar maddesinin günlük kullanım sınırının her seferinde 1 – 1,5 gram olmak üzere günde üç kez tüketilebileceği ifade edilmiştir. Bu bağlamda yıllık kullanım sınırını aşan uyuşturucu(uyarıcı) madde bulundurulması halinde, suçun vasfı değişerek imal ve ticaret boyutuna ulaşacaktır.
Cezanın Ağırlaştırıcı Nedenleri:
Kullanma amacıyla uyuşturucu bulundurma suçu, yurt, okul, kışla, hastane, ibadethane ve tedavi, eğitim, sosyal ve askeri amaçlarla toplu halde bulunulan binaların içi ve sınırlarının 200 metre mesafesi içerisindeki yerlerde işlenmesi durumunda faile verilecek ceza yarı oranında arttırılmaktadır.
Kamu Davasının Açılmasının Ertelenmesi Ve Denetimli Serbestlik Tedbirleri?
Türk Ceza Kanunu madde 191/2’ye göre bu suçtan dolayı başlatılan soruşturmada şüpheli hakkında 4.12.2004 tarihli ve 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanununun 171 inci maddesindeki şartlar aranmaksızın, beş yıl süreyle kamu davasının açılmasının ertelenmesine karar verilir. Ancak burada kamu davasının ertelenmesi ile beraber denetimli serbestlik hükümlerine de (tedaviye tabi kılınmaya) karar verilecektir. Cumhuriyet savcısı; bu durumda şüpheliyi, erteleme süresi zarfında kendisine yüklenen yükümlülüklere uygun davranmadığı veya yasakları ihlal ettiği takdirde kendisi bakımından ortaya çıkabilecek sonuçlar konusunda uyaracaktır. Ayrıca şüpheli hakkında verilen kararın bir örneği, Denetimli Serbestlik Müdürlüğü’ne gönderilecek ve şüpheli yükümlülüklerine uymadığı takdirde savcıya bildirilecektir. Nitekim Erteleme süresi zarfında yasakları ihlal etmeniz veya tekrardan bu suçu işlemeniz halinde hakkınızda bir daha erteleme kararı verilemeyecek ve 2 yıldan 5 yıla kadar hapis istemiyle hakkınızda kamu davası açılacaktır.
Şüpheli hakkında, Denetimli serbestlik kararı verildikten sonra şüpheli en az 1 yıl süreyle denetime tabi tutulacaktır. Bu süre savcının kararıyla, 3’er aylık devreler halinde toplam 4 defa karar verilmek üzere 1 yıl daha uzatılabilir.
Uyuşturucu (Uyarıcı) Madde Kullanma Ve Bulundurma Suçunda; Etkin Pişmanlık?
1-) Kullanmak için uyuşturucu veya uyarıcı madde satın alan, kabul eden veya bulunduran kişi, resmi makamlar tarafından haber alınmadan önce, bu maddeyi kimden, nerede ve ne zaman temin ettiğini merciine haber vererek suçluların yakalanmalarını veya uyuşturucu veya uyarıcı maddenin ele geçirilmesini kolaylaştırırsa, hakkında cezaya hükmolunmaz.
2-) Bu suçlar haber alındıktan sonra gönüllü olarak, suçun meydana çıkmasına ve fail veya diğer suç ortaklarının yakalanmasına hizmet ve yardım eden kişi hakkında verilecek ceza, yardımın niteliğine göre dörtte birden yarısına kadarı indirilir.
3-) Uyuşturucu veya uyarıcı madde kullanan kişi, hakkında kullanmak için uyuşturucu veya uyarıcı madde satın almak, kabul etmek veya bulundurmaktan dolayı soruşturma başlatılmadan önce resmi makamlara veya sağlık kuruluşlarına başvurarak tedavi ettirilmesini isterse, cezaya hükmolunmaz.
Yukarıda izahını yaptığım hususlardan herhangi birisinin varlığı halinde şüpheli hakkında cezaya hükmolunmaz veya ceza toplamı dörtte birden yarısına kadar indirilir. Konuyu sizler açısından örneklendirmek isterim. Örneğin; Kullanma amacıyla resmi makamların (polis, jandarma, savcılık vs.) haberi olmadan X şahıslı birinden veya bir yerden uyarıcı madde satın aldınız. Ancak daha sonra pişman oldunuz, kullanmaktan vazgeçtiniz. Bu durumda kolluğa veya savcılığa gidip durumu bildirip, bu maddeyi nerden, kimden ve ne zaman temin ettiğinizi bildirerek suçluların yakalanmasını sağlarsanız etkin pişmanlık hükümlerinden faydalanacaksınız ve hakkınızda cezaya hükmedilmeyecektir.
Uyuşturucu (Uyarıcı) Madde Kullanma Ve Bulundurma Suçunda; Dava Zamanaşımı, Görevli Mahkeme Ve Diğer Unsurlar?
Bu suç takibi şikâyete bağlı olan suçlar arasında olmayıp, savcılık makamınca ve mahkeme tarafından resen/kendiliğinden soruşturma ve kovuşturma konusu yapılır. Yani bu suçtan dolayı birinin, sizi şikâyet etmesi gerekli bir şart değildir. Uyuşturucu Madde Kullanma ve Bulundurma Suçunda dava zamanaşımı 8 yıldır. Söz konusu suç için yargılama Asliye Ceza Mahkemelerinde yapılmaktadır.
Önemle belirtmek gerekir ki bu suç ceza miktarından ötürü adli para cezasına çevrilmeye elverişli suçlardan değildir. Söz konusu suç ile ilgili olarak kamu davası açılıp mahkemece yapılan yargılama sonucunda hükmün açıklanmasının geri bırakılması kararı (HAGB) verilmesi mümkündür. Yine söz konusu suç ile ilgili olarak kamu davası açılıp mahkemece yapılan yargılama sonucunda belirlenen hapis cezasının cezaevinde infaz edilmesinden şartlı olarak vazgeçilmesi yani cezanın ertelenmesine karar verilmesi de mümkündür.
Son olarak; Uyuşturucu İmal ve Ticareti Suçu ile Uyuşturucu (Uyarıcı) Madde Kullanma ve Bulundurma Suçu birbiriyle karıştırılmamalıdır. Her iki suç, birbirinden bağımsız suçlar olmakla birlikte; her iki suçunda bir arada işlendiğini uygulamada görmekteyiz. Bu bağlamda ilerleyen süreçte ayrıca uyuşturucu imal ve ticareti suçuna değineceğim.
Ceza soruşturma ve kovuşturma dosyaları usulü işlemler yönünden uzmanlık gerektirdiğinden herhangi bir hak kaybına ve mahkûmiyete uğramamanız için mutlaka alanında uzman bir avukata danışmalısınız. Haftaya görüşmek üzere sağlıcakla kalın.
Av. Bayram SİZER
