Merhabalar sevgili okurlarım. Geçen yazımda hasta haklarına ve korunma yollarına değinmiştim. Bugünkü yazımda ise sağlık çalışanlarının haklarına ve hukuki yollarına değineceğim. Maalesef ki son zamanlarda sağlık çalışanlarına yönelik şiddet olayları, hakaret, yaralama had safhada kendini göstermektedir. Tabii bu buz dağının görünmeyen kısmı. Sağlık çalışanları sadece bunlarla değil, mobbingle, izinlerini kullanamamakla, yeteri kadar temiz bir ortamda çalışılamamakla, idareden gelen baskıyla da uğraşmak zorunda kalıyorlar. Pandemi süreci ise daha çok sorunlar yarattı ve sağlık çalışanlarımızı fazlasıyla yıprattı. Ücretleri eksik yatırıldı, istifa hakları kaldırıldı, izinleri kullandırılmadı. Buna rağmen her zorluğa karşı yine de dik durup görevlerini layıkıyla yapmaya çalıştılar ve halen de çalışıyorlar. Kendi adıma bütün sağlık çalışanlarına bu fedakarlıklarından dolayı bir teşekkürü borç bilirim.
Peki sağlık çalışanlarının hakları nelerdir? Sağlık çalışanlarının hem meslek hukuku açısından hem de disiplin hukuku açısından hakları vardır. Öncelikle meslek hukuku açısından haklarına bakalım.
Meslek hukuku açısından hakları
- Hasta ve yakınlarından kendisine saygılı davranılmasını ve güvenilmesini bekleme hakkı
- Tedavi sürecinde işbirliği isteme hakkı
- Tedaviyi yarıda bırakma ve hastayı reddetme hakkı(acil yardım, resmi veya insani vazifenin ifası halleri hariç olmak üzere) kamu hastanelerindeki sağlık çalışanları, resmi bir görev ifa ettikleri için, istisna kapsamına girmekte ve hasta reddetme veya hastanın tedavisini yarıda bırakma hakkını kullanmaları söz konusu olmamaktadır.
- İyileştirme garantisi vermeme yükümlülüğü
- Hastanın tedavisiyle ilgili usul ve yöntemleri belirleme hakkı
- Temiz ve hijyen kurallarına uygun sağlık kurum ve kuruluşlarında çalışma ve çağdaş tıp olanaklarından yararlanma hakkı
- Gereğinden fazla sayıda hastaya bakmama hakkı
- Uzmanlık alanına girmeyen hastalıklara bakmama hakkı
- Tıbbi etik ilkelerine bağlı olunmasını isteme hakkı
- Mesleğini icra ederken özgür ve bağımsız karar verme hakkı
- Ücret isteme ve yeterli gelir elde etme hakkı
- Çalışma süreleri, nöbet, fazla çalışma, dinlenme ve izne ilişkin hakları
- Mesleki bilgi ve becerisini geliştirme hakkı
- Danışmanlık (konsültasyon) hizmeti alma hakkı
- Cezai infazlarda bulunmayı reddetme hakkı
- Tanıklıktan çekinme hakkı
- Hukuki yardım isteme hakkı(özel sektörde ve serbest olarak çalışan hekim ve diğer sağlık personeli kapsam dışında bırakılmıştır.)
- Meslektaşlar arasında dayanışma ve yardımlaşmayı isteme hakkı
- Örgütlenme hakkı
- Çalıştığı kurumlarda yönetsel ve hizmete ilişkin kararlara katılma ve denetleme hakkı
Disiplin hukuku açısından hakları
- Savunma yapma ve delillerini sunma hakkı
- Soruşturmanın en kısa sürede tamamlanmasını isteme hakkı
- Kurul kararlarına karşı itiraz hakkı
- Zamanaşımı ve sicil dosyasına işlenen cezanın silinmesini isteme hakkı
- Savunma hakkının tanınması(Devlet memurları için)
- Disiplin cezasının özlük dosyasından silinmesini isteme hakkı
SAĞLIK ÇALIŞANLARININ HAK ARAMA YOLLARI
Meslek hukukuna ilişkin hak arama yolları
Maddi ve Manevi Tazminat Talebi: Bir sağlık çalışanı, hasta veya hasta yakını tarafından kendisine hakaret edilmesi, şiddet uygulanması, tehdit edilmesi veya iftira atılması gibi hallerde, maddi ve manevi zararın giderilmesini mahkemeden talep edebilecektir. Sağlık çalışanı, tazminat talebine konu ettiği olaydan idareyi veya çalıştığı sağlık kurumunu haberdar etmesi, kendi menfaatine olacaktır.
Ayrımcılık Tazminatı Talebi: Sağlık çalışanlarının, bağlı oldukları sağlık kurum ve kuruluşlarında hizmet ifa ederken; dil, ırk, cinsiyet, din, siyasi düşünce gibi nedenlerle ayrıma tabi tutulmak suretiyle mobbinge maruz kalmaları halinde, iş hukuku kapsamında da tazminat talep edebilmeleri mümkündür.
Sağlık Çalışanının İş Akdini Haklı Nedenle Feshetmesi
Ceza davası açma hakkı : Sağlık çalışanları, görevleriyle ilgili olarak, fiziki veya sözlü müdahaleler, fiziksel şiddete uğrama, hakaret edilme, tehdit edilme ve iftiraya uğrama gibi eylemlere maruz kalabilmektedir. Bu eylemler, aynı zamanda suç olarak Türk Ceza Kanunu’nda da düzenlenmiş olup, bu olumsuzluklardan biriyle karşı karşıya kalan sağlık çalışanları, ceza hukuku araçlarıyla hakkını arayabilecektir.
Disiplin hukukuna ilişkin hak arama yolları
İdari Yargı Yoluna Başvurma Hakkı: Disiplin cezalarına karşı cezaların tebliğini izleyen günden itibaren 60 gün içinde dava açılması gerekmekte olup yetkili mahkeme, aleyhine disiplin cezası verilen memurun görevli bulunduğu yerdeki idare mahkemesidir.
İş Mahkemelerinde Dava Açma Hakkı: Uygulamada genellikle, toplu iş sözleşmeleriyle, disiplin cezalarının türü ve hangi hallerde verilebileceği kurallara bağlanmakta ve yetki, bu konuda oluşturulan disiplin kurullarına verilmektedir.Bu kurullar tarafından, sağlık çalışanına verilecek disiplin cezasının, işten çıkarma şeklinde ortaya çıkması halinde, haksız fesih iddiasıyla iş mahkemelerinde açılacak dava yoluyla, işbu disiplin cezalarının yargısal denetime tabi tutulmasının mümkün olduğu kabul edilmektedir.
Sonuç olarak hakkı ihlal edilen sağlık çalışanı tazminat talebinde bulunabilir, iş akdini haklı nedenle feshedebilir, ceza davası açabilir, idari yargı yoluna başvurabilir, iş mahkemesinde dava açabilir. Hasta/hasta yakını ve sağlık çalışanlarının arasındaki çoğu problem ise karşılıklı iletişimsizlikten kaynaklanmaktadır. Bu sorunun çözümü ise sağlık alanında en iyi ortamı oluşturacaktır. En önemli şey ise empati ve anlayış. Birbirimize anlayışla yaklaştığımız sürece ne bir şiddetle ne de bir hak ihlaliyle karşılaşırız. Bu nedenle; sağlık çalışanlarının haklarının ödendiği, evlerine huzurla dönebildikleri, şiddete ve hakarete maruz kalmadıkları bir toplum dileğiyle…
Bugünkü yazımda da anlatacaklarım bu kadar sevgili okurlarım. Yukarıda bahsettiğim işlemleri avukatınız aracılığıyla da gerçekleştirebileceğinizi unutmayın. Bir daha ki yazımda görüşmek üzere.
Hukukla kalın:)
Twitter adresi: https://www.twitter.com/evin_korkmaz/
Büro adresi: Kültür mah. Yaşar Kemal Cad. No:29/B Kat:1 Kurtalan/Siirt
E-posta: [email protected]
