Siirt'te bir zamanlar en çok bu kelimelerle konuşulurdu

Siirt'te bir zamanlar günlük yaşamda en çok kullanılan ve artık unutulmaya yüz tutan sözcükler hangisi biliyormusunuz?

Diyarbakır lehçesinde yer alan sözcüklerin çoğu özeldir. Bu sözcükler, özellikle Arapçada, Farsçada, Kürtçede, dillerinde benzeri olan ancak alfabemizde bulunmayan özel seslerle ortaya çıkıyor. Bundan dolayı sesli ve sesiz harflerin söyleminde farklılık gösterir.

Listede yer alan bazı kelimelerin telaffuzu yazıldığı gibi olmayabilir. Ancak bu kelimeler telaffuza en yakın olarak yazılarak belirtilmişti.

Yeni neslin büyük çoğunluğunun kullanmadığı yaşları 50 ve üzeri Siirtlilerin kullandığı unutulmaya yüz tutan, Siirt Eğitim Kültür ve Yardımlaşma Vakfı'nda yer alan A'dan Z'ye Siirt ağzı kelimeler şöyle:

ABAFİR Tırnak
ABBARA Geçit
ÂBDEL Zavallı
ÂBED İbadet edici
ÂBUS Somurtkan
ABYAF Beyaz
ÂCELE Yürüteç
ÂCEP İlginç
ACIN Hamur
ADESİYE Yeşil Mercimek
ADUNNEBİ Kertenkele
AĞVAR Yeşil
AHMAR Kırmızı
ÂKOL Akıllı
AKULE Hamal kancası
ÂLEM Dünya, Ecnebi, Alim
ALLEF Arpacı
ALO ALO Hindi
ÂME Körlük
ÂMEL İshal, İş
ÂMİ Okumamış
AMOR Amir
ANKUT Salkım
ANNUN Ufak, minik
ANTAR Erkek Kedi
ÂRAK İçki, Ter
ARBÂ Dört
ARBÂN Çarşamba günü
ARİF Enli
ARMUŞ Boş üzüm salkımı
ARUS Gelin
ASABİH Parmak
ÂSAR İkindi
ASBAT Şubat
ÂSEL Bal
ASFAR Sarı
ASFOR Kuş
ASMAR Esmer
ÂŞRA On
AŞTAT Favori
ÂTİK eski
AVAM Kemik
AVAR Mart
AVVİS Havlama
ÂYN Göz, Çeşme
AYYAR Mayıs
AZRAK Mavi

B

BAĞŞİŞ Bahşiş
BAKARA İnek
BALLOT Palamut
BARAZ Domuz
BARRA Dışarı
BARROCE Güneşlenmek
BASAL Soğan
BASMAYAT Çörek
BATAR Güçlü, Kuvvetli
BATOL Batıl
BATOT Dürüm
BAVLE Sidik
BAYDAR Harman Yeri
BAYF Yumurta
BEBİNCEN Patlıcan
BEBU ĞELF Geri Geri
BEĞDUNES Maydanoz
BEĞEL Katır
BEĞLE Dişi katır
BEHU Antre, Giriş, koridor
BELE Musibet
BELLEH Üç kağıtçı
BELLOH Bir yemek
BENNE Bina ustası
BEP Kapı
BERGEŞ Sini
BERĞ Koç, Yakışıklı
BERĞUF Pire
BESİSE Ekmek peynir karışımı
BEYBUNE Gelincik otu
BEYS Kilot
BEYT Ev
BIFOR Tırnak
BINDAK Fındık
BISMAR Çivi
BITLAN Yorgun
BİKER İlk çocuk
BİLLEYL Gece
BİNT Kız Çocuğu
BİR Kuyu
BİSTEN Bostan
BİZER Çekirdek
BOKAT Kart Soğan
BUŞİYE Peştamal

C

CARRA Testi
CARSA Kazak
CARUŞE Azı dişi, Kurna
CAS Yerel alçı
CEBEL Dağ
CEBİN Alın
CECE Tavuk
CEMEL Deve, Güzellik
CEMET Soğukluk
CEMUS Camus
CEVF Karın
CEVVENİ İç
CEVZ Ceviz
CIRH Yara
CIZAR Havuç
CİDDE Ebe
CİDİ Keçi yavrusu
CİGOR Mahalli Bayram
CİL Semer
CİMÂ Cuma günü
CİRAN Komşu
CO’ Açlık
CO’ÊN Aç
COKAT Sucuk
CUME Çukur
ÇÂLUK Bıtım ve Üzüm tatlısı
ÇAPAR Tümsek
ÇEÇUK Çekiç
ÇEHİ Çay
ÇEKULE Çekül
ÇELUGE Çengel
ÇEMÇİKE Ufak Ayran Kepçesi
ÇEMMUM Çürümüş
ÇENÇEĞENE Ateş Böceği
ÇENNUN Cimri
ÇERĞ Bileme
ÇERĞETUN Hamam Tası
ÇERİYE Çarşaf
ÇETELE Çatal
ÇIRTAK Eyvan
ÇİRE Çıra
ÇİREK Çürük, Kötü
ÇOL Çöl
ÇURE Avans

D-E

DADOKA Değirem Taşı
DADOKİL FUM Sarımsak Öğütücüsü
DAKON Sakal
DARAYYOÇ Merdiven
DAVDİK Yuvarlama
DAVVARA Daire, çok gezen
DEBBE Kısrak
DEBBEĞ Derici
DEBUB Haşare
DEĞDEĞEYE
DEM Kan
DEN Büyük Küp
DESTE Oyun kağıdı
DESTİYE Kabza
DEŞTE Ova
DEVE İlaç
DEVHİR Musriflik
DEVVE Geveze
DEYN Borç
DEYS Meme
DEYYUS Deyyus
DIRRE Göğüs, İnci
DİBBE Ayı
DİK Horoz
DİKDEN Hamam Kutusu(Bakırdan)
DİKKE Sedir
DİKKEN Dükkan
DİMLE Sivilce
DİPS Pekmez
DİST Kazan
Dude Solucan, Kurtçuk
EBULİKMEŞ Kuyu kurtarıcısı
EBYAF Beyaz
EHED Pazar
ÊHVEL Şaşı
EKEL Yemek
ELF Bin (Sayı)
ENGELİYE Büyük Sahan
ERĞEYE Gülle
ERİSOKET Mercimek ekmeği
ESVED Siyah
ETTE Baba
EVNE Bura
EYE Yaşlı Kadın

F-G

FARA Fare
FARAÇ Kurtuluş
FARAS At
FASOK Fasık
FATIRA yufka
FATKA Fıtık
FEDEN Çift Sürme
FEFE Üç
FELÇ Kar
FELEFEN Salı günü
FELEK Devran
FELEKE Yaman
FÊLEP Tilki
FELLEH Düzenbaz
FELULEYE Et Beni
FERĞ Yavru
FESET Fesat
FETEH Açma
FETLE Dönemeç
FEYYE Gölge
FIFVA Gümüş
FIĞOR Kibirlilik
FISTAK Fıstık
FITRA Fitre
FİCEL Turp
FİLFEL Karabiber
FİM Ağız
FİNT Mumlu ip yakacağı
FİNTEYN İki
FİTNE Fitne
FUM Sarımsak
GABAR Hamur Örtüsü
GABRİKE Eski püskü örtü
GEBOLE Un tatlısı
GEBUS İLLEYL Karabasan
GELH Baston
GEMİYE Gemi
GEMŞE Azıcık
GEMUH Yudum
GERGORİYE Geçici ateş
GERRE Konuşkan
GER’RE Girbap
GEŞT Piknik
GEZUS Budama bıçağı
GİMGEM Güğüm
GİNEF İnce bağırsak bumbarı
GİRYES Kiraz
GİZVEN Çitlenbik
GOBE Köpük
GOLİKE Buzağı
GOLLE Göl
GONNE Günah

Ğ

ĞABĞABE Guatır
ĞADAR Zulüm
ĞADE Öğle yemeği
ĞAM Dert
ĞANNOVİYA Saklambaç
ĞANNOYE Şarkı
ĞARA Bok
ĞARAĞARAYYUN suçiçeği
ĞARĞARA Gargara
ĞARİP Yabancı
ĞARUF Kupa, Maşrapa
ĞAVS Büyük veli
ĞAYYAT Terzi
ĞAZATA Gazete
ĞAZELE Ceylan
ĞEBBEZE Ebe gümeci
ĞEBOYE Zula
ĞECİCOKE Kelebek
ĞED Yanak
ĞEDDILARUS Gelin yanağı
ĞEDE Yarın
ĞEL Pahalı
ĞELE Kıtlık
ĞELE Teyze
ĞEMİS Perşembe
ĞEMRİ Eflatun
ĞEMSE Beş
ĞENEM Koyunlar
ĞEŞŞEFE Yarasa
ĞETEN Damat
ĞEYT İple
ĞIRBAN Kafası bozuk
ĞIRBE Gurbet
ĞIRBEL Elek
ĞISLE Salkım
ĞISRAN Yenilmiş
ĞULE Cadı

H

HABBIL KARKOT Kırağı
HACARA Taş
HAÇİRKE Şömine Demiri
HADDED Demirci
HALİP Süt
HAMEME Güvercin
HAMMA TİTA Madımak
HAMMEL Hamal
HANOF Ekşi
HARİK Yanık
HARİKA Yanmak
HARİR İpek
HAROKA Tahta Balyoz
HASBE Kızamık
HASET Kıskanmak
HAŞİŞ Ot
HATAP Odun
HATEN Damat
HATORA Yün Sopası
HAVIÇHARRA Acı biber
HAVSALE Yutak
HAVŞ Avlu
HAYT Duvar
HAZİK Sıkı
HEBEL Urgan
HED Biber acısı
HEDDED Demirci
HEDİD Demir
HEF Yorgan
HEKUKE Yemek artığı
HELİP Süt
HEME Kayınvalide
HEMU Kayınpeder
HENEK Çene
HENNUN Küflü
HENUN Şefkatli
HERGİF Nar Salkımı
HERİRE Pestil
HESES Bekçi
HET Acı
HEVEN Havan
HEYF Acınılacak
HEYYE Yılan
HIMMOS Leblebi
HIMSARA Dolu
HINTA Buğday
HINTİYE
HİBLE Gebe
HİLFEN Yemin
HİLU Tatlı
HİMEL Yük
HİMME Rahatsızlık
HİMMEM Hamam
HİNNE Kına
HİVECEB Kaş
HİZEN Hüzün
HOSA Yüzük

İ

IBKAP Takunya
IĞRARA Saman Çuvalı
IĞYAR Salatalık
IĞZEYYER Küçük
IHMAR Eşek
IKRAYYOB Yakın
IKSAYYOR Kısa
IMĞELLİLET Beyaz Şalgam Turşusu
IMĞOVSA Kıvırcık
IMKAS Makas
IMMAT Ölüler
IMOR Ömür
İMSELLE Çuvaldız
IMŞAR Testere
INCAS Erik
INHAR Gündüz
IPSAT Mefruşat
IRK Yerel yemek, damar
IRVİ Yüklük
ISHUR Sahur
ISKAT Dini tören
ISKIFFE Antre
ISTAM Kürek
ISTAYLE Bakraç
ISTOH Dam
IŞ Yuva
IŞHAR İs, Kurum
IŞKOK Dallar, çatlaklar
ITRAP Toprak
ITTIKE Gömlek
İBE EHME Kayınço
IRSAS Kurşun
IRTALE Küfe
IVEYNET Gözlük

İ-J

İBEN Erkek çocuk
İBRE İğne
İCEP İcap
İCER Ayak
İCNEYNE Ev bahçesi
İD Bayram, el
İF Güve
İFFED Kalb, Gönül
İFNEYN Pazartesi günü
İFREŞ Yorgan
İFRİK Çağla
İĞBEYS Ekmek
İĞDEYM Çorap
İĞSAYVAT Taşak
İĞT Kız Kardeş
İĞVEN Et tahtası
İĞVERZE Yeğen
İĞZEYNE Sauna
İHKEK Kaşıntı
İHKEP Aşık kemiği
İJBEYNE Peynir
İKBİR Büyük
İKLEVE Böbrek
İKRUŞ İşkembe
İKTEP Kitap
İKTİBE Muska
İLLİ Oda
İM Anne
İMÇERKET Şekerli yufka
İMÊLLEM Erkek öğretmen
İMÊLME Bayan öğretmen
İMEN İman
İMSELLE Çuvaldız
İMSİNE ibrik
İMŞAKKOH ayakkabı tamircisi
İMŞOVŞE Mercimek
İNCUM Yıldız
ÎNEP Üzüm
İPÊT Uzak
İRYEN Çıplak
İSMEKET Yağlı yufka
İTHEL Dalak
İVEN Kulak
ÎZARAN Alıç
İZBEÊ Parmak
İZBİP Kuru üzüm
İZĞEYYER Küçük
İ ZVEYYE Köşe
JİJJO Kirpi

K

KABBELE Raf
KABOR Mezar
KADDUME Keser
KALİYE Kavurma
KAMAR Ay
KAMBİK Yapı malzemesi
KAMLE Bit
KANUZ Ukala
KARİB Yakın akraba
KARİŞ Bel kemeri
KARM Bağ
KARNABE Tavşan
KASABE Ciğer
KASAL Asma
KASOR Saray
KASP Hurma
KASRUN Küp
KAŞMER Soytarı
KAVİ Kuvvetli
KAVS U KADEH Gökkuşağı
KAVVARA Daire
KAZE Kaz
KEÇÇEM Konuşkan
KEDDUNE Büyük güğüm
KEKVE Baykuş
KELP Köpek
KEŞKE Keşkek
KEŞŞE Papaz
KEŞŞOLE Taze Nohut
KEVES Güzellik
KEVETİYE Pislik
KIB’BE Kubbe
KIFFE Acur
KIRKIRRE Haşhaş Tohumu
KISME Bölüşüm
KIT Cüce
KIZBARA Kişniş
KİBBE Yumak
KİBBE Yumak
KİFEL Kilit
KİFP Yalan
KİHEL Sürme
KİLME Kelime
KİMME Takke
KİNNE Gelin
KİRSE İskemle
KİSE Kilim
KİŞTEBEN Yüksük
KİTEF Omuz
KİTEL İçli Köfte
KUÇAT
KULAF Keçe Aba
KUNDARA Ayakkabı

L-N

LAMBA Ampul
LAPPE Bir avuç
LAVLİYE Bir oyun
LAZKA Yakı
LEBEN Yoğurt
LEBKE Karışıklık
LEHEM Et
LEHENE Lahana
LEVO Ah
LEVS Badem
LEYL Gece
LEYMUN Limon
LIBOK Tez canlı
LİBBET Keçe
LİMMENE Karınca
LİPS Giyim
NACCAR Marangoz
NAKİP Merkez kaymakamı
NAKKARA Davul
NATOR Bağ bekçisi
NEÊM Ufak
NEFFEH Körük
NEĞVEŞŞİYE Hastalık
NEHİŞ Baygın
NEHLEYE Arı
NENEH Nane
NESSE Unutkan
NEVL Çene
NEVM Uyku
NEVNİYE İnleme
NEYER Düşman
NEZİK Nazik
NİVER Adak
NUBE Zehirli ıspanak
NUNE Şaibe

M

MAĞAMİS Pestil Sucuğu
MAĞRAFE Kepçe
MAHRA Tay
MAKŞOR Ceviz içi
MALAKA Kaşık
MANKAR Mangal
MANTORA Tepe
MAR Bel
MARA Kadın
MARCİH Sallanmak
MARCOL Kazan
MARFAH Rahle
MARVAT Küpe
MASARİN Bağırsak
MATAR Yağmur
MATRAKA Balyos
MAY Su
MAYYU MİLH Salamura
MECNUN Deli
MEĞSEL Leğen
MEHED Beşik
MEHLUK Çaresiz
MEKNESE Süpürge
MELEDE Ramazan ateşi
MELLES Kevgir
MENEĞİR Burun
MENZELE Odacık
MESE Akşamüzeri
MEŞE Maşa
METFUNE Türlü
MEVT Ölüm
MEYME Nine
MEZBEHE Tesbih
MEZRİP Oluk
MIĞ Beyin
MIĞTA Sümük
MIR Acı
MIRKAH Sapan
MIŞT Tarak
MIŞTAH Bağ Sergisi
MİFTEH Anahtar
MİLH Tuz
MİNCEL Dehre
MİRE Ayna
MİSTEKKE Sakız
MİŞ Sis
MİŞ MEŞ Kayısı
MİYYE Yüz (sayı)
MİZ Mayhoş
MIZ’AR Topaç

O-Ö-P-R

ODA Oda
ORUSPİYE Fahişe
ORTİ Örtü
PAPUÇ Terlik
PAŞA Saygın
PATATA Patates
PEPPİKE Koyun Paçası
PEPPUK Zavallı
PERİVE Yerel yemek
PERPEĞİNE Bulgur tatlısı
PILINK Kaplan
PIRREKE Tüy
PIRTAKAN Portakal
PIRTİKE Sebze çorbası
PİŞGER Havlu
POLEF Çelik
RACİH Yapı Harcı
RACOL Adam
RADOM Enkaz
RAFŞ Kürek
RAHHAN Değirmen
RAHKA Yama
RAKBE Boyun
RAKİK İnce
RAKKAS Oyuncu
RAMADE Kül
RAMADİ Gri
RAS Baş
RAYOH Gidici
RAYOP Ayran
REBEN Aptal
REBES Içkın
REVDEÊ Kurbağa
RIK İnat
RIMMAN Nar
RIS Pirinç
RIZZE Reze
RİÇEN Reçel
RİDEN Gömlek kolu
RİHEN Reyhan
RİKBE Diz
RUS Paça

S

SABAT Tünel
SADOR Göğüs
SAFARCOL Ayva
SAFFAR Bakırcı
SAFFAYE Süzgeç
SAFSİK Alkışlamak
SAKARAT Can çekişme
SAKKOYE Ceket
SAKOF Tavan
SALA Namaz
SALAVAT Tekbir
SANNORA Kedi
SATOR Satır
SAVM Oruç
SAVT Seda
SAVVAK Sürücü
SAYF Kılıç, yaz
SEBBEH Yüzücü
SEBÊ Yedi
SEBEH Aslan
SEÊ Saat
SEFİRE Yumurta Tatlısı
SEFOYE Yemek örtüsü
SELCEM Beyaz şalgam
SELEM Selam
SELLE Sepet
SELLEĞ Deri yüzücü
SELME Peynir tatlısı
SEM Zehir
SEMEK Balık
SEMEN Tereyağı
SEMĞE Asma dayanağı
SEMİK Kalın
SEMİN Şişman
SENSULE Damlacık
SEPT Cumartesi
SEVER Bulgu
SEYEĞ Kuyumcu
SEYN Dil, Lisan
SEYYAT Avcı
SEYYET Dede
SICARA Ağaç
SIFOR Bakır
SIHRAN Uykusuz
SIKKAR Şeker
SIKKAR HIMMOS Leblebi Şekeri
SIKRAN Sarhoş
SILH Barış
SIMMAK Sumak
SIRAP Su yolu
SIRRAT Kaba elek
SİKKE Surat
SİKKİN Bıçak
SİLE Kavrulmuş İç yağı
SİLF Bacanak
SILKE İplik
SİLLEM Merdiven
SİMSEM Susam
SİNCE Çocuk oturağı
SİNT Çorbalık bulgur
SIR Kaymak
SİRİKE Peynir otu
SİTTE Altı
SİVORİ Sincap
SORA Fotoğraf
SUF Yün
SUKE Ramazan meşalesi
SULEYE Kibrit Çöpü

Ş

ŞAÂR Kıl
ŞABBAT Hırsız
ŞABALLOT Kestane
ŞAHAR Ay
ŞAHFE Saç
ŞAMMOTA Kaygan
ŞAMTA İniş
ŞARAF Şeref
ŞARPA Eşarp
ŞATOR Zeki
ŞAVANDAR Kırmızı pancar
ŞAVAT Yangın
ŞAVL Çarık(Deriden)
ŞAYOT Acı
ŞEBEP Gençler
ŞEBEŞ
ŞEHEM İç yağı
ŞEÎL Yakacak çalı çırpı
ŞEME Ben
ŞEMS Güneş
ŞEP Genç
ŞERİK Ortak
ŞEŞ Sarık
ŞEYH-IL MAALOK Kaşık Sepeti
ŞİBER Karış
ŞİFE Tığ
ŞİFFE Dudak, Eşik
ŞİHER Teşhir yeri
ŞİMMEM Kavun
ŞİRTEN Kurutulmuş ayran
ŞİRVEL Şalvar
ŞİŞE Yarma (Bulgur)
ŞİTE Kış
ŞİTVİ Kış armudu
ŞİVEREP Bıyık
ŞOVBE Nezle
ŞUŞE Cam
ŞUŞEN Çıplak

T

TABOK Ambar
TABOR Sahur çağrısı
TAHHAN Öğütücü
TAHİN Un
TAHİNE Tahin
TAJİYE Tazı
TAKBAR Tencere
TAMATİS Domates
TAMOR Gömmek
TANNIGE Teneke
TANNOR Tandır
TARFE ip parçası
TARRAR Tembel
TASE Tas
TAŞŞİYE Öreke
TAVİL Uzun
TAYR Keklik
TAYYOP Güzel, canlı
TEBUT Tabut
TEFEYE Şömine
TEHTE Kaya
TEHTİYE Halı
TEKKEYE Yastık
TEKKİYE Dergah
TELÊ Yokuş
TELLEÊ Tepecik
TELLİSE Çuval
TEMMUN Ufacık
TEPPUS Topluiğne
TERKEŞ Kap Kacak
TETRİF
TEYR Dokuma Çuval
TIFFEH Elma
TIMBIL Dümbelek
TIRŞİ Turşu
TIŞRİN Sonbahar
TİN İncir
TİSÊ Dokuz
TOM İkiz
TOMANİ Armut
TUFE Dut Ağacı

U-Ü-V-Y

ÛT Sopa
VAHOR Sırt
VALH Kuzu dolması
VARAK Yaprak
VARAK SİLK Pazı yaprağı
VARDE Gül
VARRATA Kokoreç
VARS Diş, küçük bostan
VASLE Ek
VAST Bel kuşağı
VAV Işık
VAVU Abdest
VAYÂ Köy
VECEH Acı
VEDİ Vadi
VEHDE Bir
VEHLE Obur
VELDİZZİNE Veledi Zina
VELET Çocuk
VELEYE Şehir
VENEBE Kuyruk
VESİH Geniş
VIHOR Öğle
VİBBENE Sinek
VİP Kurt
VIRTA Osuruk
YEPREĞ Sarma
YEVM Gün
YEVMİYE Gündelik

Z

ZABOK Sokak
ZABOT Zabit
ZAHKA Yıldırım
ZAKZOR Gırtlak Kemiği
ZAMZİROK Salancak
ZANBOR Sarı Arı
ZARKATAYE Çıban
ZARRAKA Kumbara
ZARZİR
ZEBBELE Çöplük
ZEBEŞ Karpuz
ZEKE Zekat
ZELHEFE Kaplumbağa
ZEMBERİŞE Yastık
ZENEĞ Kir, pas
ZEYT Yağ
ZEYTUN Zeytin
ZIMBILOK Kalın bağırsak bumbarı
ZIR Düğme
ZİBAR Kirpik
ZİL Kamış
ZİLES Tez canlı
ZİPDE Tereyağı
ZİYEFE Ziyafet