Doğu ile Batı Arasındaki Beşeri Sermaye Farkı: Siirt Ortalama Altında Kaldı

Türkiye İstatistik Kurumu verilerine göre hazırlanan Beşeri Sermaye Endeksi (BSE), 2021–2023 döneminde iller arasındaki gelişim farklarını ortaya koydu. Eğitim, sağlık ve yaşam süresi gibi bileşenlerden oluşan endekste, Türkiye ortalaması 2023 yılında 0,690 olarak ölçülürken, Siirt 0,638 ile ülke ortalamasının altında kaldı.

Beşeri Sermaye Endeksi Nedir?
Beşeri Sermaye Endeksi, bir ülkede doğan çocuğun, mevcut sağlık ve eğitim koşulları devam ettiği takdirde yetişkinliğe ulaştığında ulaşabileceği potansiyel üretkenliği ölçüyor. Endeks değeri 1'e ne kadar yakınsa, insan sermayesinin o kadar güçlü olduğu kabul ediliyor.

Siirt'te dalgalı seyir

Siirt'in BSE değeri 2021'de 0,626, 2022'de 0,650 olurken, 2023'te 0,638'e geriledi. Özellikle kuraklık, ekonomik zorluklar ve sağlık hizmetlerindeki kapasite sorunları nedeniyle artışın sürdürülemediği dikkat çekti.

Doğu illeri geride, Batı illeri önde

Veriler, doğu ve güneydoğudaki birçok ilin benzer şekilde düşük seviyelerde kaldığını gösterdi.

• Şırnak (0,606), Ağrı (0,623), Muş (0,630), Şanlıurfa (0,628) gibi iller en düşük grupta yer aldı.

• Buna karşılık batı illerinde Eskişehir (0,800), Çanakkale (0,790), Antalya (0,784), İzmir (0,777) gibi yüksek değerler kaydedildi.

Türkiye ortalaması geriledi

2021'de 0,693 olan Türkiye ortalaması, 2022'de küçük bir artışla 0,696'ya yükselmiş, ancak 2023'te yeniden 0,690'a gerilemiş durumda. Özellikle deprem bölgesindeki illerde (Adıyaman, Hatay, Kahramanmaraş, Malatya) yaşanan keskin düşüşler ortalamayı aşağı çekti.

Uzmanlara göre çözüm
Uzmanlar, doğu-batı arasındaki farkın kapanması için eğitim yatırımlarının artırılması, sağlık hizmetlerine erişimin güçlendirilmesi ve çocukların erken yaşta daha iyi imkanlarla buluşturulması gerektiğini vurguluyor.