Alper Gezeravcı uzayda yapılan ilk deneyi yayınladı!

İlk Türk astronotu Alper Gezeravcı Uluslararası Uzay İstasyonu’nda yaptığı ilk deneyi yayınladı. Konuyla ilgili olarak Türkiye Uzay Ajansı resmi Twitter hesabından deneyin konusu ve sonuçlarıyla ilgili bilgiler ve video yayınlandı. İşte Alper Gezeravcı tarafından uzayda yapılan ilk deney ve detayları…

İlk Türk astronot Alper Gezeravcı tarafından uzayda yapılan ilk deney yayınlandı!

İlk Türk astronot Alper Gezeravcı 19 Ocak 2024 tarihinde uzaya çıktı. SpaceX’e ait Dragon kapsülü ile yolculuğa başlayan Gezeravcı kalkıştan 32 saat sonra Uluslararası Uzay İstasyonu’a vardı. 14 günlük görev süreci ardından (kalkış ertelenme süreci hariç) Gezeravcı 7 Şubat 2024 tarihinde dönüş yolculuğuna geçti. Yapılan ilk deneyin videosu ise bugün Türkiye Uzay Ajansı tarafından paylaşıldı.

Türkiye’nin ilk astronotu @TURKastro; mikro yer çekimi ortamında cisimlerin hareket dinamiklerini incelediği, dönme ve atalet durumu üzerine keyifli bir video çekti. ????????‍????????

Newton’un hareket yasalarının uzayda nasıl işlediğini gösteren bu video, uzay fiziğine dair merakınızı… pic.twitter.com/xCLEd5az9S — Türkiye Uzay Ajansı (@tuajans) February 7, 2024

Yapılan deneyde mikro yer çekimi ortamında cisimlerin hareket dinamikleri incelendi. Yani bir cisim yer çekiminin sıfır kabul edilebildiği bir ortamda dönme, atalet momenti gibi değişkenlerinin nasıl değiştiği gözlemlendi. Ortaokul, lise ve üniversite boyunca müfredatta işlenen “dinamik” konuları için büyük önem arz eden video ve deney Türkiye Uzay Ajansı resmi Twitter (X) hesabından paylaşıldı.

Alper Gezeravcı uzayda hangi deney ve araştırmaları yaptı?

• EXTRAMOPHYTE: Yüksek sıcaklık, ağır metal kirliliği, kuraklık veya tuzluluk gibi zorlu çevresel koşullarda hayatta kalabilen ve gelişip büyüyebilen bitkilerin yeryüzündeki strese uyum özelliklerini uzay ortamında devam ettirip ettiremediği yüksek sıcaklık, ağır metal kirliliği, kuraklık veya tuzluluk gibi zorlu çevresel koşullarda hayatta kalabilen ve gelişip büyüyebilen bitkilerin yeryüzündeki strese uyum özelliklerini uzay ortamında devam ettirip ettiremediği incelendi.
• CRISPR-GEM: Bu deneyde, bitkilerde uzay ve Dünya koşullarında genetik değişiklikler test edilerek CRISPR tekniğinin mikro yer çekimi ortamda ne kadar etkili olduğu araştırıldı.
• UYNA: Türkiye’nin uzay, havacılık ve savunma sanayii için yeni nesil malzeme geliştirme kabiliyeti kazanması amaçlanarak yüksek entropili yeni nesil uzay alaşımları incelendi.
• gMETAL: Bu çalışmayla uzay aracı motorlarının, itkinin yani aracın havada, karada veya suda ilerlemesi için gereken kuvvetin üretilmesinde daha verimli hâle gelmesi hedeflenerek  kimyasal tepkimesiz koşullarda, katı parçacıklar ile bunların bulunduğu akışkan ortam arasında homojen bir karışımın oluşturulmasına düşük yer çekiminin etkisi gözlemlendi
• UzMAn:  Mikroalgler, Dünya’da zorlu koşullara adapte olabilir ve karbondioksiti oksijene çeviren fotosentez işlevleriyle uzaydaki yaşam destek sistemleri için önemli bir potansiyele sahiptir. UzMAn deneyi ile bu alglerin düşük yer çekimi ortamındaki hareketleri gözlemlendi.
• PRANET: Arılar tarafından üretilen propolisin düşük yer çekimi ortamındaki hareketleri gözlemlenerek uzay ortamında kullanılabilecek bir antibakteriyel ürün olup olamayacağı belirlendi.
• METABOLOM: Astronotlardan alınan kan, idrar ve tükürük örnekleri üzerinde yapılacak analizler sayesinde uzay koşullarının insan sağlığı üzerindeki etkilerinin ortaya çıkarılması hedefleniyor.
• MİYELOİD: Bağışıklık sistemindeki değişiklikler miyeloid tipteki kan hücreleri özelinde araştırılacak. Bu hücrelerin özellikleri ve işlevlerinde uçuş öncesi ve dönüş aşamasındaki değişimler karşılaştırılarak uzay yolculuklarının kanserle birlikte bağışıklık sistemini ilgilendiren pek çok hastalık üzerine olası etkileri anlaşılmış olacak.
• MESSAGE: MESSAGE deneyi ile astronotların bağışıklık sisteminin düşük yer çekimi koşullarında ne tür tepkiler verdiği, uzayda geçirilen süre arttıkça bağışıklığın nasıl bir uyum gösterdiği anlaşılmaya çalışıldı. Bu sorulara cevap bulunarak astronotların sağlığının daha iyi korunması ve uzayda kolonileşmeye yönelik planların güçlendirilmesi hedefleniyor.
• MİYOKA: Düşük yer çekimli ortamda gerçekleştirilecek kurşunsuz lehimleme deneyi ile ilk astronotumuz Alper Gezeravcı, Uluslararası Uzay İstasyonu’nda elektronik kart üzerine kurşunsuz bileşen montajı gerçekleştirdi.
• OKSİJEN SATÜRASYONU: Hastalıkların tedavisinde erken teşhisin önemi hayatidir. Yapay zekâ desteği ile verilen havanın oksijen seviyesini hesaplayarak düşük yer çekiminin sebep olduğu farklılıklar ve rahatsızlıkların tanımlanması hedeflenmektedir.
• VOKALKORD: VOKALKORD deneyinde yapay zekâdan yararlanarak seste meydana gelen frekans değişimlerinden solunum sistemi fizyolojisindeki rahatsızlıkların tespit edilmesi ve düşük yer çekimli ortamın insan sesi üzerine etkilerinin araştırılması hedefleniyor.
• ALGALSPACE: ALGALSPACE deneyi ile ülkemizin düzenlediği Ulusal Kutup Bilim Seferleri’nde örnekleri toplanan ekstremofilik yani sıcaklık, pH, tuzluluk, UV radyasyonu gibi aşırı çevresel koşullara uyum sağlayabilen mikroalgler ile ılıman koşullarda yetişen mikroalglerin uzay ortamında karşılaştırmalı üretimi gerçekleştiriliyor.