Siirt'te Şal-Şepik Geleneği Yaşatılıyor: Bir Kumaş 12 Bin Adım ve 15 Günde Tamamlanıyor

Tiftik keçisinin yününden elde edilen, tamamen doğal ve organik yapısıyla bilinen şal-şepik kumaşı, 2022 yılında Türk Patent ve Marka Kurumu tarafından coğrafi işaret alarak tescillenmişti. Mezopotamya'da dokunan ilk kumaşlar arasında gösterilen şal-şepik, yapısı gereği yazın serin, kışın sıcak tutma özelliğiyle öne çıkıyor. Kimyasal madde içermeyen kumaş, günümüzde hem geleneksel kıyafetlerde hem de modern tasarımlarda kullanılmaya devam ediyor.

'Bir Kumaşın Tamamlanması 15 Günü Buluyor'

Siirt Olgunlaşma Enstitüsü Müdürü Elif Babuş, şal-şepik üretiminin sabır ve yoğun emek istediğini belirterek şunları söyledi:

'Coğrafi işaretli şal-şepik kumaşını, ustalarımızla aslına sadık kalarak üretiyoruz. Yalnızca çözgü aşamasında ustalarımız yaklaşık 12 bin adım atıyor. Bu, üretim sürecinin tek bir adımı. Bir kumaşın tamamlanması yaklaşık 15 günü buluyor. Gelenekten güç alarak geleceğe iz bırakıyoruz.'

Babuş, şal-şepiğin tarih boyunca önemli bir yere sahip olduğunu da hatırlatarak, 'Mezopotamya döneminde, Osmanlı'da ve kültürümüzde özel günlerde tercih edilen çok kıymetli bir eserdir' dedi.

'İnce Bir İşçilik Gerektiriyor'

Kumaşın üretim aşamalarının büyük hassasiyet gerektirdiğini vurgulayan Babuş, şu bilgileri paylaştı:

'Tamamen doğal tiftik ipinden üretilen kumaşın her aşaması titizlik ister. İpler önce masuralara sarılır, ardından çözgü hazırlanır. Bu aşamada ustalar 12 bin adıma yakın yürütme yaparak çözgüyü tamamlar. Normal dokumalarda metrede 700 ilmek bulunurken, şal-şepikte 33 santimetrede 1200 ilmek vardır. Bu, ne kadar hassas bir dokuma olduğunu gösteriyor. Eruh'un yetiştirdiği ustalar bugün Enstitümüzde geleneği sürdürmeye devam ediyor.'

'Yazın Gözenekler Gevşer, Kışın Sıkılaşır'

Doğal tiftik liflerinin mevsime göre yapısal değişim gösterdiğini belirten Babuş, şal-şepiğin doğal klima etkisi yaptığını söyledi:

'Saf tiftik yapı gereği yazın gevşer ve kumaş hava alır. Kışın soğukta gözenekler sıkılaşır ve sıcak tutar. Bu özellik hem tasarım hem kullanım açısından kumaşı benzersiz kılıyor.'

Enstitünün amaçlarından birinin de şal-şepiği genç nesillere tanıtmak olduğunu belirten Babuş, ürünün modern aksesuarlarla yeniden tasarlanarak uluslararası pazarda da yer bulmasını hedeflediklerini aktardı.

'Sadece Dokuması 10 Gün Sürüyor'

Şal-şepik ustası Osman Demir, üretim sürecinin zorluğuna dikkat çekti:

'Şal-şepik dokuması ince olduğu için her aşama büyük sabır ister. Çözgü sırasında yaklaşık 10 kilometrelik yol yürürüz. Sadece dokuma aşaması 10 gün sürer. Toplamda 15 günlük bir emeğin sonunda kumaş ortaya çıkar. Bu geleneği sürdürmek bizler için hem gurur hem mutluluk.'

Ustaların tercih edilen renklere göre üretim yapabildiğini de belirten Demir, şal-şepiğin Siirt kültürünün yaşayan bir mirası olduğunu vurguladı.