HAVA LİMANI VE KARA TREN NOSTALJİSİ

1990'lı yıllarda hizmete giren Hava Limanımız 1,5 yılı aşkın zamandan beri ulaşıma kapalı. Bu arada genişletme ve tadilat çalışmalarının tamamlanma noktasına geldiği ve Şubat ayı içinde yeniden hizmete açılacağı açıklandı. Ancak, Şubat ayının son haftasına girerken, hava limanımızın ulaşıma açıldığına şahit olamadık. Doğrusunu isterseniz, hava limanımızın 2019 yılının Şubat ayı içinde yeniden ulaşıma açılacağına inanmıştık. Nedeniyse, 31 Mart yerel seçimlerinden önce hava limanını hizmete açarak seçmenlere

(hizmet üretiliyor)

mesajı vermek! Yerel seçimlere 40 günden az zaman kaldı. Bu arada, birkaç defa uçak indirilip, kaldırılırsa mesaj da verilmiş olacak ama!!!

Geçmiş yılları bir anımsayalım. 2014 yılının Aralık ayında Siirt'e yeni bir hava limanının yapılacağı ve 2017 yılında hizmete açılacağı da müjdelenmişti ama aradan geçen yıllar zarfında verdikleri sözü tutmayanlar, dileriz ki bu defa sözlerini tutsunlar ve 31 Mart yerel seçimlerinden önce hava limanımızı ulaşıma açsınlar. Millet hizmet görsün!

Evet, 2014'lü yıllarda Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı Altyapı Yatırımları Genel Müdürlüğü tarafından hazırlanan Çevre Etki Değerlendirme (ÇED) başvuru dosyasında yer alan bilgilere göre, Siirt'e yeni ve modern bir havalimanının yapılması, yapılacak havalimanının yatırım tutarının yaklaşık 400 milyon lira olacağı açıklanmıştı. Proje içi üstyapı tesisleri dahil olmak üzere toplam 420 hektarlık bir alan üzerinde kurulması planlıyordu. Türkiye için önemli yatırım olacak yeni Siirt hava limanının işletme aşamasında bin personelin istihdam edilmesi öngörülmekteydi. Havalimanın bölge ekonomisine de büyük ölçüde katkı sağlaması amaçlanıyordu. Yeni Hava Limanından günde yaklaşık bin 810 kişinin faydalanması bekleniyordu.

Projenin gerçekleştirilmesiyle Siirt'in ve turizm potansiyeli olan ilçelerinin gelişmesine de katkı sağlanması amaçlanıyordu. Görüldüğü gibi, bütün bunlar hayal çıktı.

2019 yılının Şubat veya en geç Mart  ayında nasip olup da uçağa binmezsek, buna en çok AKP'li belediye başkan adaylarının üzülmeleri gerekecek. Çünkü, böyle bir durum iktidar partisi adayları olmaları açısından kendilerine eksi puan getirecektir.

Yine bu seçim atmosferi içinde 75 yıl önce Kurtalan'a kadar getirilmiş olan

KARA TRENİN

Siirt Merkez ilçeye kadar uzatılacağına dair verilen sözler var. Biz kara trenle ilgili söylentilere

(esatiril evvelin =

eski masallar)

diyoruz. Bu masalları çok duyduk da, her ne hikmetse bir türlü gerçekleştiklerine şahit olamadık. Dileriz ki bu defa söylemler masal olmaktan çıkar ve gerçek olurlar.

Biz, Siirt'in kadim merkez ilçe halkı olarak demiryolu özlemini hep duyduk. Zaman-zaman tren hattının merkez ilçeye kadar uzatılacağı ve sınır devletlere kadar ulaştırılacağı haberleriyle karşılaştık. Ne var ki, bir türlü trenin Şehir merkezine geldiğini görmemiz nasip olmadı. Bundan sonra da görür müyüz  göremez miyiz, bilemiyoruz. Yine de demiryolunun (tren) Siirt Merkez ilçeye kadar uzatılacağı konusundaki özlemlerimizle ilgili bir nostalji yapalım istedik. Bilindiği gibi, Cumhuriyetin ilk yıllarında, ülkenin dört bir yanını

'DEMİRAĞLARLA ÖRMEK' Atatürk'ün

en büyük hedeflerinden biriydi. Bu ideal

10. YIL MARŞI'NA DA YANSIMIŞTI:

'Çıktık açık alınla on yılda her savaştan,

On yılda onbeş milyon genç yarattık her yaştan;

Başta bütün dünyanın saydığı Başkumandan;

Demir ağlarla ördük Anayurdu dört baştan.'

Dörtlüğü adeta zihinlere kazınmıştı. O zamanın imknlarıyla ve kazma küreklerle açılan devlet demir yolları hatlarından biri de Diyarbakır-Kurtalan hattıydı. Fevzipaşa-Diyarbakır hattının 1935'de Diyarbakır'a ulaşmasına karşın, Kurtalan'a ilk tren, ancak 28 Ekim 1944'te girebilmişti.

Diyarbakır-Kurtalan hattının bu kadar gecikmesinin nedeni 1939'da patlayan II. Dünya Savaşı'nın yarattığı ekonomik daralma ve Diyarbakır-Kurtalan arasındaki adeta geçilmez coğrafi yapıydı. 159 kilometrelik Diyarbakır-Kurtalan demiryolu hattında toplam 800 metreyi bulan 4 tünel, biri 60 metre uzunluğunda 362 köprü ve menfez, bir adet de 100 metre uzunluğunda bir köprü inşa edilmiş ki o günün şartlarında yapılan işin büyüklüğü daha iyi anlaşılmaktadır.

Devlet Demir Yolları arşivlerinden edindiğimiz bilgilere göre Temmuz 1941'e kadar Diyarbakır-Kurtalan hattının yapımında 2 milyonu aşkın işçi çalışmıştı. 1929-1930 yıllarının kapitalizm buhranının askeri yolla çözümü olan II. Dünya Savaşı'nın yurtta yarattığı ekonomik daralmayı dikkate almayan Cumhuriyet ve Cumhuriyetçiler, Kurtalan'a bir an önce ulaşmak için büyük çaba sarf etmiş, mali kaynaklarını çok zorlamışlardı.

Kurtalanlıların, demiryoluna kavuşmasına kadar, çevresiyle olan ekonomik ve sosyal ilişkisi Kurtalan'ın 5–7 km. çevresiyle sınırlıydı. O zaman Kurtalan diye bir ilçe de yoktu. Adı '

MISRIÇ

' olan bir köy vardı.

Mısrıçlılar, Diyarbakır'dan Kurtalan'a demiryolu ve ilk trenin ulaşması için geçen yedi yıl boyunca yine geleneksel yaşam biçimlerini sürdürmüşlerdi.

Mısrıçlılar, trene ilk kavuştuklarında Cumhuriyet'in Anadolu'da yaşayan diğer yurttaşları gibi bir anda şaşkınlığa uğramışlardı. İlk tren Mısrıç'a gelmişti. Bu demiryolu, bu tren olmasaydı, belki bugün Kurtalan adlı bir ilçe de olmayacaktı. Kurtalan'a bir de istasyon binası yapılmıştı. Derli toplu, düzgün, sağlam. Yolcu salonu, gişesi, müdüriyeti hatta helsıyla… İstasyonda kimileri kravatlı, kimileri papyonlu tertemiz, ütülü üniformalı demiryolcular çalışıyor, trenlerin zamanında kalkması için çabalıyorlardı.

Kurtalan'a ulaşan bu demiryolu hattı üzerinde hareket eden trenlerden Reis-i Cumhurlar, Başvekiller, vekiller, diğer üst düzey Cumhuriyet bürokratları inip, Kurtalanlıların yanına geliveriyor, dertlerini dinliyor ve dilekçelerini kabul ediyorlardı. Kimi girişken Kurtalanlılar itilmeden kakılmadan, kovulmadan onlarla yüz yüze konuşabiliyordu. Bunlar olurken istasyon duvarının yarattığı bir gölgeye sığınmış, sinmiş oturan Kurtalanlı kendisini bir garip hissetmeye başlamıştı.

Kurtalan'da Cumhuriyet'in kaymakamı, mal müdürü ve öğretmeninin yanı sıra şimdi de istasyon şefi ve memurları kasabanın önde gelen kişileri olmuşlardı. Bin yıllık bir geleneğin Kurtalan'daki kırk yıllık temsilcisi imam efendi epeyce kuru kalmıştı!..

Trenlerin geliş-gidiş saatleri de Kurtalan'da her şeyi değiştirmişti adeta. Eskiden namaz vakitlerine göre kendisini ayarlarken Kurtalanlı, elinde olmadan şimdi tren saatlerine göre yaşıyordu. Bilinçsizce tren saatlerinden önce hazırlanıyor, derli toplu giyinmeye çalışıyor, fırsat bulursa sokak berberinde tıraş oluyor ve istasyona koşuyordu, geleni gideni görmek için. Epeydir görmediği eş, dost ve akrabasını da trenin geliş ve gidiş saatlerinde istasyon binasının çevresinde görüp, hasret gidermeye başlıyordu.

İstasyon binası ve çevresi, hiç istemeden Kurtalanlının yeni sosyalleşme alanı, yeni yaşam alanı olmuştu. Kurtalanlı, biraz girişimci diğer Kurtalanlıların tarlalarında ve evlerinin bahçesinde yetiştirdikleri ürünlerin fazlasını istasyon çevresinde tren yolcularına sattıklarını görünce iyice afalladı. Kendisinde de ne yapacağını bilemediği ürün fazlası vardı, acaba kendisi de satmalı mıydı?

Kurtalanlı, kasaba pazarında çevre kasabalardan ve köylerden gelen satıcıların giderek artmaya başladığını fark edince de dili damağı kurudu şaşkınlıktan. Pazarda ürünlerini satan çoğu köylü bu satıcılar, aynı günün akşamı trene binip kendi kasaba ve köylerine gidiyorlardı. Hepsinin cebinde 15 günlük, bir ve iki aylık Halk Ticaret Biletleri vardı. Kardeşleriyle konuşup, ürün fazlalarını trenle Beşiri, Bismil ve Batman'a götürüp satsalar iyi olmaz mıydı? Ama, bir türlü karar veremiyordu Kurtalanlı.

Tren sadece Kurtalanlıya değil Batmanlıya, Beşiriliye ve ulaşmadığı Siirtliye de önemli açılımlar sağlamıştı. Kurtalan 1940'ların şartlarıyla tren yoluna kavuşmuştu amma, Siirt-Eruh-Şırnak medeniyetin bunca ilerlemesine karşılık henüz bu şansı yakalamış değil. Demiryolunun geleceği zamanı hal hayal etmekle meşgul! Dileriz ki, projesi ihale edilen tren yolunun ihalesi de bir an evvel gerçekleşir ve Siirt Merkez ilçe halkının 80 yıllık tren özlemi son bulur.

İyisi mi yazımızı

(KARA TREN)

hasretini dillendiren bir türkünün sözleriyle noktalayalım:

Kara tren gelmez mola düdüğünü çalmaz ola

Gurbet ele yar yolladım mektubumu almaz ola

Allı gelin al olaydın selvilere dal olaydın

Gelen geçen yolculardan nazlı yar beni soraydın

Aldım çantamı elime düştüm gurbetin yoluna

Bilseydim ayrılık vardı düşmezdim alem diline

Allı gelin al olaydın selvilere dal olaydın

Gelen geçen yolculardan nazlı yar beni soraydın

Evlerinin önü taştan sen çıkardın beni baştan

Ben seni sevdim seveli gözlerim dinmiyor yaştan

Allı gelin al olaydın selvilere dal olaydın

Gelen geçen yolculardan nazlı yar beni soraydın

***

Siirt havalimanının biran önce hizmete girmesi ve söz verildiği gibi Devlet Demir Yolları hattının (KARA TREN) merkez ilçeye uzatılması dileklerimizle…

TAŞLAMALAR

UÇAK HALA İNMEDİ

İNSE, ELBET KALKACAK

SEÇİM DE YAKLAŞIYOR

GEÇ KALMASIN ARTIK BAK

KARA TREN GELECEK

DENİLİYOR SİİRT'E

TREN YETMİŞBEŞ YILDIR

MASAL GİBİ DİLLERDE

BU DEFA DA GELMEZSE

TREN, UÇAK HİÇ GELMEZ

ŞUBAT, MART AYI GEÇSE

ARTIK DİLLENDİRİLMEZ

UÇAK GELİR DİYORUZ

SEÇİMDEDİR TEK UMUT

ŞUBAT-MART'TA GELMEZSE

UÇAĞI DAHİ UNUT