Yaşlanmanın vücudumuzda meydana getirdiği birtakım fizyolojik değişiklikler vardır.
Vücudumuzdaki tüm sistemler bu durumdan nasibini alır. Yaş almamızla beraber sistemlerde oluşan bu değişiklikler vücudumuzda farklı şekillerde gösterebilir kendini. Bu değişimler gözle görülebilir de olabilir, detaylı incelemeler ve tahlillerle de gözlemlenebilir. Bugünkü konumuz ise pek dillendirilmeyen, zaman zaman ayıplanan ileri yaşta cinsel yaşam yani seksüalitedir. İleri yaşla beraber kadın ve erkek hormonal sistemlerinde belirgin değişimler olmaktadır. Kadınlarda menapoz, erkeklerde de andropoz bu sürecin birer parçasıdırlar. Bu durumu hastalık olarak görmemeli, yaş almanın normal bir sonucu olduğu göz önünde bulundurulmalıdır. Yaşlanmayla beraber kadında ve erkekte üremeyi sağlayan hormonlarda belirgin düşüşler yaşanabilmektedir. Bu durumu yaşayan bireyler yetersizlik hissine kapılmamalı ve bu durumun psikolojilerini etkilemelerine izin vermemelidirler. Andropoz, erkeklik hormonunun azalmasına bağlı olarak üreme fonksiyonlarında düşüşe sebep olabilen ve birçok faktörle ilişkili fizyolojik bir durumdur. Erkeklerin cinsel hayatında yaş almayla beraber meydana gelen en önemli değişikliklerden ikisi meni üretiminde azalma ve sertleşme bozukluklarıdır. Andropoz sonucu cinsel fonksiyonlarda, arzu ve yoğunlaşmada kayıplar görülebilir. Bu durum bireyde yorgunluk kızgınlık ve depresyona sebep olabilmektedir. Andropozdan sonra da erkeklerde sperm üretimi devam eder fakat yaş ile beraber kalite ve sayıda düşüşler olur. Bu erkeklerin düşük oranda da olsa üremeye devam edebileceğini göstergesidir. Andropozun belirli bir yaş düzeyi yoktur ve bireye göre farklılık gösterebilmektedir. Çoğunlukla 50 yaş olarak saptanır. Ayrıca her erkekte andropoz görülmez, erkeklerin yaklaşık %25-30’unda görülebilen bir durumdur.
Kadınlarda meydana gelen cinsel değişiklikler ise yine bireye göre farklılık gösterebilir. Menapoz kadınlar için önemli bir geçiş evresidir. Kadınlık hormonunun azalmasına bağlı olarak gerçekleşir ve kelime anlamı olarak son adet kanaması şeklinde literatürde yer alır. Kadınlık hormonunun azalmasına bağlı olarak vücutta birtakım değişiklikler olabilmektedir. Bunlar; meme dokusunda gerileme, klitoriste küçülme ve zayıflama, büyük ve küçük dudaklarda küçülme ve zayıflama, vajinada küçülme ya da daralma, ağrılı cinsel ilişki, idrar kesesinde ve ağzında incelme, idrar kaçırma, sık idrara çıkma şeklindedir. Menapoz yaşı dünya üzerinde 50-52 yaş iken, ülkemizde 46,7 yaştır. Menapoza girme yaşında genetik ve çevresel faktörler yer almaktadır. Adet düzensizlikleri, normaldışı kanamalar, ateş basmaları cinsel problemler bu sürece eşlik edebilir. Bu dönemde tıbbi destek almak kendinizi daha iyi hissetmenizi sağlayacaktır.
Peki yaşlılıkta ne gibi sorunlar cinsel hayatınızı etkileyebilir?
• Kalp damar hastalıkları
• Beyin damar sistemi hastalıkları
• Yorgunluk
• Kas güçsüzlüğü
• Vücut bütünlüğünü bozan kanser ameliyatları (Özellikle meme kanseri sonrası memesinin bir bölümü veya tamamı alınan kadınlar, beden algıları değiştiği için cinsel ilgisizlik yaşayabilirler.)
• Prostat hastalıkları
• Şeker hastalığı
• Üreme hormonlarının azalması ve düzensizlikler
• Alkol ve sigara bağımlılığı
• Takıntı
• Olumsuz düşünceler
• Sorunları zamanında dile getirmede ve çözüm bulmada yaşanan zorluklar
• Uyumsuzluk
• Eşlerden birinin veya her ikisinin kişilik bozuklukları (kendini beğenmişlik, başkalarının haklarına saygı duymayan ve saldırgan anti sosyallik, hoşgörüsüzlük vb.)
• Güven eksikliği
• Aldatılmaya rağmen çeşitli nedenlerle devam eden evlilikler
• Yıllardır yönetilemeyen stres
• Psikiyatrik hastalıklar ve tedavisinde kullanılan ilaçlar
• Fiziksel ve psikolojik şiddet sonucu evlilik hayatından soğumak
Bu durumlara çözüm önerileri sıralayacak olursak;
- Öncelikle cinsel yaşamınızla ilgili tıbbi destek alarak bu süreci iyi bir şekilde yönetin.
- Mutidisipliner bir ekipten yardım alın. (Gerontolojik danışmanlık)
- Sorunlarınızı ileri yaşlara ulaşmadan konuşarak birbirinize vakit ayırarak çözmeyi kural edinin.
- Birbirinize saygı duyun ve sorumluluklarınızdan kaçınmayın.
- Aile içi iletişiminize önem verin.
- İçten gelen yapıcı konuşma tarzı benimseyin, empati kurun.
- Cinsel hayatı konusunda sorunlar yaşayan yaşlı bireye saygı duyun, önemseyin.
- Cinsel istismar konularında yaşlıyı yalnızlığa terketmeyin.
Cinselliğin yaşamımızın bir parçası olduğunu ve bizi her yönden etkileyebileceğini unutmayalım. Sağlıklı ve kaliteli yaşlanmak bizlerin ellerinde…
https://aep.gov.tr. (Yaşlı Sağlığı Kitabı)
